آشنایی با كاكتوسها و مرفولوژی آنها

آشنایی با كاكتوسها و مرفولوژی آنها

كاكتوسها یكی از گروههای اصلی و مشخص گیاهان گوشتی به شمار می روند. اما آنچه كه كاكتوسها را از سایر گیاهان گوشتی (ساكولنت succulent) جدا می سازد وجود دسته تارهای آرئول در روی ساقه آنهاست كه در بیشتر كاكتوسها به روشنی دیده می شود.

آرئولها برجستگیهایی هستند كه خارها بر روی آنها تشكیل می شود. آرئولها مناطقی بر روی ساقه یا شاخه كاكتوسها كه جای تولید گلها و خارها می باشند و به شكل چین خورده و بالشك مانند هستند.

اجتماع خارها بیشتر به گونه ردیفی در روی آرئول و گاهی ینز خود آرئول ها، بدون ترتیب پخش گردیده اند در حالی كه در دیگر گیاهان گوشتی خاردار، تیغها یا خارها منفرد بوده و كمتر بصورت مجتمع یا خوشه ای پدیدار می گردند.

كاكتوسها به سبب نداشتن برگ كار اصلی برگ یعنی: فتوسنتز و غذاسازی، تعریق و تعرق را به وسیله ساقه های خرد كه بندبند نیمه گوشتی و دارای سبزینه اند، انجام می دهند.

روی ساقه ها با كوتیكول پوشیده شده كه دارای ماده مومی است. همچنین در گونه های مختلف پوشش سفید رنگی، روزنه های ساقه را می پوشاند و موجب جلوگیری از تعریق و تعرق زیاد می شود.

جهت مشاهده مقاله 14 نوع کاکتوس برای داخل و خارج از منزل کلیک نمایید.

كاكتوسها و مرفولوژی

در شماری از كاكتویهای جوان، برگهای زبانی شكل، گوشتی و ضخیم دیده می شود كه به مرور زمان می ریزند. ولی همواره به سبب روند فرگشتی (تكاملی) كاكتوسها و همچنین گذشت زمان، برگها تبدیل به خار و تیغ می گردند.

خارها یكی از ویژگیهای شناخته شده كاكتوسها به شمار می روند كه در رنگهای گوناگون مسئولیت نگه داشت و حفاظت گیاه را بر عهده دارند. افزوده بر این هرگونه حفاظت گیاه در برابر عوامل بیرونی و محیطی چون جوندگان، جانداران دیگر و یا تابش شدید خورشید را انجام می دهند.

خارها سبب جذب رطوبت هوا در طول شب و هدایت آب در آوندهای گیاه و از آنجا به ریشه ها شده و همچنین كاهش تبخیر آب را نیز یاری می نمایند.

خارها، افزون بر وظایف زیر بنایی خود، موجب زیبایی و جذابیت كاكتوسها و همچنین شناخت گونه ها و واریته های گوناگون را فراهم می سازد و بدینسان طبیعت آنها را پس از مبارزه ای پردامنه، به مرور زمان امروزه بصورت گیاهان زیبا و چشم نواز به ما ارمغان داشته است.

در كاكتوسهای خاردار، هر خار از میان گروهی از آرئول ها بیرون می آید. ساقه های آنها ضخیم و گوشتی و محل انباشت و نگاه داشت مقدار زیادی آب در بافتها، بوده همچنین عمل كربن گیری در ساقه ها انجام می گیرد.

گلهای كاكتوس

گلهای كاكتوس بسیار چشم گیر، عموما درخشان و بزرگ هستند ولی عمری بسیار كوتاه دارند. گلها عموما منفرد، منظم و كامل هستند. شماره كاسبرگها، گلبرگها، پرچم های آنها زیاد و رویه هم رفته بر روی یك خط مارپیچی جای دارند و در بیشتر موارد همگی مراحل تبدیل كاسبرگها به گلبرگها در آنها به خوبی مشهود است.

گلها كم و بیش بزرگ و به رنگهای گوناگون چون: سرخ، صورتی، ارغوانی، زرد طلایی، زرد مایل به سبز و بیشتر در فصل بهار و تابستان باز می گردند. چهار تا هشت (8-4) برچه دارند كه بر روی هم تخمدانی یك خانه با تخمكهای فراوان با تمكن جانبی را پدید می آورند.

اندازه گل تا حدود زیادی بستگی به جنس و گونه های مختلف دارد. دوره گلدهی پاره ای از جنسها مانند مامیلاریا (Mammillaria)، لوبی ویا (Lobiviia)، اپی فیلوم (Epiphyllum) و اكینوكاكتوس (Echinocactus) در دو سالگی و یا دو سال پس از قلمه زدن می باشد ولی در سرئوسها (Cereus) این دوره بسیار طولانی تر می باشد.

جهت مشاهده مطالب بیشتر در مورد کاکتوسها برروی شناخت گلدان ها کلیک کنید.

ریشه كاكتوسها

ریشه كاكتوسها سطحی ولی تا اندازه ای نیرومند و گسترده اند. پاره ای ریشه ها غده ای و برخی دارای ریشه های ژرف می باشند. پرزها و كركهای سطحی كاكتوس نیز در جلوگیری از تابش آفتاب سوزان و تنه كوه در ارتفاعات و همچنین جذب پرتوهای فرابنفش، احتمال سوختگی را از میان برده و به ویژه در نگاهداری رطوبت بسیار كارساز هستند.

كاكتوسها از گیاهان صرفه جو در كاربرد و مصرف كربن هستند، به گونه ای كه در اثر تنفس گیاهی، انواع اسیدهای آمینه را ساخته و در اندامهای گیاهی پخش می نمایند.

ولی هنگامی كه دوباره، نور به گیاه بتابد این اسیدهای آمینه در روند واكنشهای كربن گیری به مواد قندی مبدل گشته و این خود در رشد و فراهم سازی انرژی گیاه نقش پایه ای دارد.

كاكتوسها به سبب ساختار ویژه و اندامهای گوشتی و آبدار در برابر دگرگونیهای محیطی پایداری بیشتری نشان می دهند. ضخامت اپیدرم، كم شدن سطح گیاه (سطح تبخیر) به علت عدم وجود برگ، كم شدن تعداد روزنه ها (استوماتها) برخی از آنها ماهها بدون هیچگونه مراقبت و نگهداری به رشد و نمو خود ادامه خواهند داد.

کاکتوس ها و هوای سالم

كاكتوسها به هوای سالم همراه با تركیبات متعادل همانند یك سرچشمه طبیعی غذا و برای ادامه زندگی، نیاز خواهند داشت. افزایش گازكربنیك تا اندازه ای كم ولی آشكار، سبب افزایش رشد آنها می شود.

از دیگر گازهای تركیبی هوا كه در زندگی گیاهان و به ویژه كاكتوسها نقش شناخته شده ای را به عهده دارند بخار آب می باشند با این تفاوت كه گیاهان، عموما در رطوبت نسبی زیاد، رویشی با طراوات و شاداب گونه نشان می دهند ولی بیشتر كاكتوسها در محیطهایی كه بخار آب زیاد داشته باشند می پوشند.

دگرگونی شكل ظاهری آنها كه بیشتر در محیطهای باز و كم درخت با بخار و رطوبت آب، رشد و نمو اندكی داشته به خوبی دیده می شود.

هر گاه كاكتوسها را در هوای آزاد نگهداری نماییم شادابی و سلامت آنها بیشتر می شود. كاكتوسهای پوشیده از خار، مانند انواع فروكاكتوسها و اكینوگرازونی، چنانچه در فضای آزاد و بیرون از گلخانه نگهداری شوند با برخورداری از آفتاب به مرور زمان بسیار زیباتر و همچنین در برابر گزند بیماریها و آفات استوارتر می گردند.

کاکتوس ها و دمای هوا

در پهنه هایی از ایران كه زمستانها دمای هوا از 1- درجه سانتیگراد پایین نرود می توان بیشتر كاكتوسها را در فصل زمستان نیز در فضای آزاد نگهداری نمود این كار سبب می شود كه كاكتوسها با پایین آمدن درجه دما به مرور زمان به خواب زمستانی فرو رفته و با آغاز فصل بهار رشد خود را از سر بگیرند.

در نقاطی مانند تهران و شهرهایی با آب و هوای مشابه كاكتوسهایی را كه می خواهند در هوای آزاد پرورش دهند از نیمه اردیبهشت ماه كه خطر یخ زدگی كاهش می یابد آنها را باید از گلخانه ها شاسی ها یا از درون خانه ها و پاسیوها به هوای آزاد بیرون آورد.

كاكتوسها طی سالهای طولانی با شرایط خشك، نامساعد و كمی تعرق سازگار شده و دارای خصوصیات فیزیولوژیكی پیشرفته ای شده اند. این سازگاری باعث شده است كه این گیاهان رطوبت كمتری را از دست داده و در مناطقی كه رطوبت كم و امید برای زنده ماندن گیاهان دیگر ناچیز است مراحل رشد رویشی و زایشی خود را انجام دهند.

روزنه های برگ این گیاه در روز و در شرایط كم رطوبت بسته شده و هنگام شب باز می شوند و Co2 را جذب كرده و مراحل كربن گیری و سنتز مواد را انجام می دهند. شدت تعرق در این گیاهان بسیار ناچیز است این گیاهان در روز و شرایط نامساعد روزنه هایشان را می بندند و عمل تنفس نوری نیز صورت نمی گیرد.

جهت مشاهده انواع کاکتوس به عنوان هدایای تبلیغاتی خلاقانه کلیک نمایید.

خصوصیات مهم این گیاهان

از خصوصیات مهم این گیاهان این است كه در شرایط مساعد مثل سایر گیاهان اعمال حیاتی را انجام داده و به سرعت به رشد خود ادامه می دهند.

در شرایط نامساعد مدتها در حالت رشد كم و سكون قرار می گیرند و با استفاده از مواد ذخیره ای خود و تجزیه مواد (گلیكولیز نشاسته) انرژی و مواد غذایی خود را تأمین می كنند.

به این ترتیب كاكتوس از قابلیت رشد در محیط مناسب و نامناسب برخوردار است و همین مسأله باعث افزایش پراكنش این گیاه از گرمترین و خشك ترین مناطق دنیا تا خوش آب و هواترین مناطق شده است. حتی بعضی از گروههای كاكتوس در شرایط سرما و یخبندان نیز قادر به رشد و ادامه حیات هستند.

انتخاب گل مناسب برای نگهداری در آپارتمان بسیار مهم است در این مقاله به آشنایی با كاكتوسها و مرفولوژی آنها پرداختیم که می تواند به عنوان گلدان های تبلیغاتی جهت استفاده به عنوان گیفت تبلیغاتی و هدایای تبلیغاتی باشد.

تحریریه زرین گیفت